Op 20 september las ik in het AD het artikel over het advies van de SER om te komen tot een vrouwen quotum voor de 88 Nederlandse beursgenoteerde bedrijven in Nederland. Volgens de Sociaal Economische Raad gaat de doorstroming van vrouwen naar de top te traag en zij adviseren dan ook om stevigere maatregelen te nemen. We hebben het hier over het vrouwenquotum.  Hans de Boer blijft het een zwaktebod vinden en vindt dat een radicale trendbreuk nodig is. In het artikel in het AD van 20 september 2019 liet hij het volgende optekenen “VNO-NCW heeft veel stappen gezet, waaronder de lancering van een speciale database met topvrouwen en convenanten.“ Ik vraag me hardop af wat deze maatregels in de praktijk hebben opgeleverd. In Nederland zijn we namelijk ook goed in het fabriceren van papieren tijgers. Natuurlijk juich ik iedere inspanning toe van het VNO-NCW of welke partij dan ook als het gaat om de intentie om meer vrouwen aan de top te krijgen maar zij kunnen het niet alleen en papier is geduldig. Om echt iets te veranderen moeten we stevig sleutelen aan de mindset van de mensen die er op de één of andere manier bij gebaat zijn om de status quo in stand te houden.

Het is al lang bewezen dat een goede balans tussen mannen en vrouwen in een bedrijf op alle vlakken leidt tot een beter resultaat. Mannen gaan beter presteren in een team met vrouwen en vrouwen gaan beter presteren in een team met ook mannen. Dit is simpel te verklaren door het feit dat mannen en vrouwen complementair zijn aan elkaar. Een bedrijf geleid door alleen mannen staat gelijk aan een schip dat op halve kracht vaart en waarbij de leiding de illusie heeft dat ze full speed vaart.

Bedrijven gaan pas gezellig, wendbaar en flexibel worden als we de verschillen tussen mannen en vrouwen accepteren, waarderen en op een magistrale wijze weten te combineren. Dit noem ik de ultieme synergie. Persoonlijk kom ik tot de beste resultaten in een team dat bestaat uit mannen en vrouwen. Mannen hebben zowel mannelijke energie als vrouwelijke energie en vrouwen hebben naast vrouwelijke energie ook mannelijke energie. Als je beiden full speed inzet dan ga je pas up speed excelleren. Bovendien vinden mannen en vrouwen verschillende dingen belangrijk met betrekking tot het werkgeversimago. Met die kennis kunnen werkgevers veel gerichter aan de slag. Zeker ook bij het selecteren van vrouwen voor topfuncties.

Een top symfonie orkest met hoofdzakelijk violisten trekt geen volle zalen. Ieder instrument in een orkest heeft zijn eigen geluid en zijn eigen unieke eigenschappen en kwaliteiten. Juist het samenspel van de instrumenten maakt het waarom de bezoeker een kaartje koopt. In nog te veel besturen speelt iedereen hetzelfde instrument. Als je niet weet hoe het kan klinken, blijf je de illusie vast houden dat het nu goed is. Als ik in de badkamer zing voel ik me ook een 2e Luciano Pavarotti of 2e Michael Jackson.

Zolang mannen met hun mannenbrein bepalen of een vrouw wel goed genoeg is om een bepaalde topfunctie te bekleden, dan gaat het nooit wat worden. Er wordt dan meer gedacht in de trant van past Petra of Karima in het team dat gedomineerd wordt door een mannelijke visie op de business en hoe een bedrijf volgens de masculiene denkpatronen bestuurd moet worden.

Als ik vroeger in loondienst solliciteerde op een serieuze management functie wilde ik altijd van mijn gesprekspartners weten met welke kwaliteiten ze hun nu al geweldige team wilden verrijken. Het antwoord kwam er in de meeste gevallen op neer dat ze zochten naar een nieuwe Piet of Klaas. Ik dacht bij mezelf `wat een gemiste kans’. Vervanging van een medewerker of uitbreiding van je team zijn de kansen om een kwaliteit aan je team toe te voegen waardoor je team nog krachtiger wordt.

Zo werkt het in mijn optiek ook bij het stagneren van het aantal vrouwen in de top van het bedrijfsleven en politiek. De meeste artikelen die ik zie naar aanleiding van de aanbevelingen van de SER richten zich op het bedrijfsleven. Maar hoe zit het eigenlijk in de politiek? Hoeveel vrouwelijke fractie leiders zijn er in de politiek en hoe groot is de kans dat we een vrouw als Minister President krijgen? Vaak hoor ik Nederlanders zeggen dat ze Amerika maar een preuts en conservatief land vinden, maar in de VS hebben ze wel een zwarte President gehad en niet te vergeten een vouw als serieuze Presidentskandidaat. Hoe mooi zou het zijn als we voor 2030 een zwarte vrouw als Minister President mogen verwelkomen? Als dit gebeurt dan trek ik een hele goede fles champagne open.

Voor 2030 een zwarte vrouw als Minister President

De politiek die moet beslissen over een vrouwen quotum geeft zelf het slechte voorbeeld. De vraag is of we moeten leunen op de politiek. Begrijp me niet verkeerd. Ik ben voor stevige maatregelen om het bedrijfsleven de juiste kant op te laten bewegen maar moeten we wachten op de politiek ? In Noorwegen hebben ze al 35 jaar ervaring met het dossier dat vrouwenquotum heet en dan nog moeten er in Nederland allerlei groepen zich buigen over nut en noodzaak van een quotum. Is het een ziekelijke drang om het wiel opnieuw of zelf uit te willen vinden of is het iets anders ? Ik denk dat het laatste het geval is. Zolang je er over spreekt, dan is het lekker veilig. Praten we om tot een oplossing te komen of praten we om geen beslissing te hoeven nemen en is het uitstellen van een beslissing over een “gevoelig’’  dossier de heilige graal geworden? In Nederland zijn we wereldkampioen in het doorschuiven van gevoelige dossiers.

Het is algemeen bekend dat mensen pas bereid zijn tot veranderen als het nieuwe gedrag meer oplevert dan het oude gedrag. Omdat ondernemers bereid zijn om risico’s te nemen, zullen zeker zij het voorbeeld moeten geven door zich anders te gaan gedragen terwijl ze nog niet 100 % zeker weten of dit gedrag het gewenste resultaat op gaat leveren. De Richard Branson’s van deze wereld zijn groot geworden omdat ze het lef hebben om echt vernieuwende stappen te zetten. De directies en raden van bestuur van de 88 beursgenoteerde bedrijven kunnen heel simpel in gesprek gaan met de top bedrijven in Noorwegen die al hebben bewezen dat een goede balans in de top van het bedrijfsleven simpelweg leidt tot betere resultaten in breedste zin. In principe hoeft je zelfs het land niet uit om overtuigd te raken om het roer stevig om te gooien. Er zijn namelijk in Nederland voorbeelden van bedrijven die laten zien dat het anders kan.

Aan ieder doelpunt ga een beweging vooraf

Helaas denkt Gerard van Vliet van de Nederlandse vereniging van Commissarissen en Directeuren er duidelijk anders over. Als ik zijn interview in het Parool mag geloven dan heeft Gerard van Vliet het volgende letterlijk gezegd; “Zo moet het onderwijssysteem ervoor zorgen dat meisjes net zo vaak voor een technische opleiding kiezen als jongens. Daarnaast moeten vrouwen thuis goede afspraken kunnen maken zodat ze voldoende ruimte hebben voor een uitdagende baan.” Als klap op de vuurpijl zegt hij  “Een topfunctie kun je niet zomaar erbij doen. Het zijn veeleisende, stressvolle, moeilijke banen. Je moet 24 uur aanspreekbaar zijn,” waarschuwt Van Vliet.

Alleen al de zin “een topfunctie kun je niet zomaar erbij doen’’ doet mijn wenkbrauwen fronsen. Ik zou hier zo maar de indruk kunnen krijgen dat het de primaire taak van de vrouw is om het huishouden te runnen en als ze dan nog tijd over hebben dan mogen ze ook nog een serieuze baan nemen maar dan niet te serieus want anders komt hun rol als huisvrouw in het gedrang. Waarom wordt deze vraag niet  aan een man gesteld? Ik krijg hier de indruk dat je als man in een top functie 80 uur per week mag werken en dat je ook nog een beetje vadertje mag spelen als er tijd overblijft.

Er wordt vaak gezegd dat je in een topbaan bereid moet zijn om 80 uur per week te werken. Hoezo moet je 80 uur werken? Volgens mij doe je dan iets verkeerds. Volgens mij heb je dan last van het superman syndroom, kun je niet loslaten, delegeren of ben je niet in staan om een sterk team om je heen te formeren waardoor jij ’s-avonds gewoon bij je gezin kan zijn.  Er zijn gelukkig voorbeelden van topvrouwen in Nederland die zelfs in staat zijn om een top functie te bekleden op parttime basis. Hoe cool is dat? Misschien moeten die topmannen die nu nog 80 uur per week werken een paar weken stage gaan lopen bij die topvrouwen die het in 36 uur per week weten te fixen. Dwight Eisenhower, president van de Verenigde Staten tussen ‘53 en ‘61, was geen bezige bij te noemen. Hij was degene die de bezige bijen leerde hoe ze bezig moesten zijn. Mijn advies is ga niet 80 uur werken maar gebruik het Eisenhower Model.

Ben jij baas over de tijd of de tijd over jou ?

Ook heb ik een boodschap voor de vrouwen die de top willen bereiken maar ergens onder de top blijven hangen omdat ze zich laten weerhouden door te stoten naar de top. De afgelopen dagen heb ik net iets te veel vrouwen horen zeggen dat ze tegen een vrouwen quotum zijn. Ze gebruiken hierbij het argument dat ze op eigen kracht de top willen bereiken en ze geven aan bang te zijn niet genoeg draagvlak te zullen hebben op de toppositie omdat ze dan het gevoel hebben dat ze niet de eerste keuze zijn van de mannen die hen die positie “gunnen”’. Soms moet je patronen doorbreken om iets te bereiken. In de jaren 50 van de vorige eeuw was het zeker bij bepaalde groepen in onze samenleving not done om als een vrouw na het huwelijk door te gaan met je carrière. Veel hoogopgeleide vrouwen kropen op jonge leeftijd na een paar succesvolle jaren achter het gasfornuis. Hoe bedoel je kapitaalvernietiging en verkwisting van belastinggeld?

Dit is toch nu toch ondenkbaar? Laten we er nu met zijn allen voor zorgen dat we het binnen 5 jaar ondenkbaar vinden dat er geen evenwichtige verdeling is tussen mannen en vrouwen aan de top van het bedrijfsleven en de politiek. Wat is er mis mee als jij bij gelijke geschiktheid op basis van het quotum de toppositie krijgt ? Ben je bang om door de mand te vallen of ga je er gewoon voor? Als je bang bent om door de mand te vallen dan zijn de boeken van Vreneli Stadelmaier een aanrader. Als jij als vrouw weet wie je bent en wat je te bieden hebt dan pak je die top baan op basis van het vrouwenquotum en ga je zo shinen in die baan dat Gerard van Vliet als een konijn versuft in de koplampen kijkt van het licht dat jij afgeeft op jouw omgeving.

Ben jij de VJ in business die de zaal laat zwingen ?

Weet je nog dat ik het had over vrouwen energie en de mannen energie. Als jij als vrouw weet dat je aan deze knoppen kan draaien dan is het in combinatie met jouw persoonlijkheid easy om de regie te pakken en jouw aanwezigheid in de top te maken tot een vanzelfsprekende en niet weg te denken aanwezigheid. Jij bepaalt in welke situatie welke knop je inzet en jij bepaalt of je de knop vol naar rechts draait of gematigd links van het midden laat staan. Als jij met jouw kennis en jouw authentieke IK in het MT of Raad van Bestuur zit, kan en moet je je podium pakken zodat de mannen in het bestuur wel uitkijken om alleen of voornamelijk mannelijke kandidaten in overweging te nemen bij de eerstkomende vacature die vrij komt.

Het moraal van het verhaal is dat iedereen moet bewegen om tot een versnelde verandering te komen op de arbeidsmarkt. Laten we stoppen met nog meer rapporten of plannen te schrijven. Stop met rapporten die weer een evaluatie zijn van een vorig rapporten. Laten we stoppen met commissies in het leven te roepen die zich buigen over allerlei haalbaarheidsonderzoeken op basis van de stapel rapporten. Haalbaarheidsonderzoeken die de haalbaarheid van een eventuele implementatie moeten onderzoeken. Dus politiek, stap over je eigen schaduw heen, bestuurders van bedrijven toon lef en onderneem actie en vrouwen pak je podium en neem geen genoegen met second best. Stop met praten om geen beslissing te hoeven nemen maar begin morgen met het roer om te gooien. Je zult versteld staan van de quick wins die je kunt behalen. It’s time to execute.

Ik laat me graag uitdagen om bedrijven te helpen bij dit belangrijke transitie proces dus aarzel niet om een afspraak te maken. Doe mij trouwens maar een dubbele espresso.

 It’s time to execute