Afgelopen week was het de week van de werkstress. Natuurlijk is het super belangrijk dat hier aandacht aan wordt besteed want stress is beroepsziekte nummer 1. Nu ben ik benieuwd welk gevoel u krijgt bij de titel van deze blog. Bent u het met me eens dat werkstress een keuze is of bent u slachtoffer van het systeem waarin u heeft plaatsgenomen ? Eerlijk gezegd heb ik niet de pretenties dat ik met deze blog een diepgeworteld probleem even van achter mijn laptop oplos. Als het voor u een probleem is dan zult u toch zelf aan de bak moeten om dat onprettige gevoel dat we als werkstress definiëren weg te nemen. Zelf heb ik nagenoeg geen stress en toch ben ik een druk bezet man. Sterker nog, voor mij is het in principe het hele jaar vakantie. Het verschil zit hem mogelijk in het feit dat ik zo min mogelijk moet. Bij alles wat ik doe, vraag ik me af of het iets is waar ik goed in ben, me energie geeft of ontneemt, bijdraagt aan mijn persoonlijke ontwikkeling, iets is dat ik zelf wil en of het ook werkelijk iets is wat nu moet gebeuren.

We moeten allemaal zo veel zonder onszelf de volgende vragen te stellen. Moet het echt of denken we dat het moet ?  Van wie moeten we ? Moet het nu of kan het ook later ? Wat levert het moeten u op ? Wie geeft ons het gevoel dat het moet ? Oftewel moeten we van onszelf, moeten we van een leidinggevende of moeten we van het systeem ? Is het moeten cultureel of religieus opgelegd ? Heeft u uzelf wel eens de vraag gesteld wat u zelf eigenlijk wil ? Als moeten, willen wordt dan hebben we al een belangrijke stap gezet want moeten, is een belangrijke stress trigger.

Als moeten ook willen is dan is er niets aan de hand maar als er geen willen gekoppeld is aan het moeten dan lekt een belangrijk deel van je energie weg aan het moeten. Het moeten zonder willen leidt tot een enorme productiviteitslekkage. Het vreemde is dat we denken dat we een organisatie of  een maatschappij effectief kunnen laten functioneren door er heel veel moeten in te stoppen. Hoe verder we de moeten knop open zetten des te verder schiet de stress toerenteller in de rode zone want van nature hebben we meer met willen dan met moeten. Het opleggen van veel moeten is puur gedreven door onze ziekelijke drang naar controle.

In de week van de werkstress is de focus even op werkstress en daarna schieten we weer als een stuk elastiek in de oude vertrouwde stress stand want dat is wat we gewend zijn. Misschien zijn we wel een beetje verslaafd geworden aan stress want wie of wat moet je anders de schuld geven als het niet lekker loopt ? Misschien laten we het zoals het is omdat we niet weten waar we moeten beginnen. Het gevoel zit van binnen maar we zoeken de oplossing buiten onszelf.

Na de week van de stress wandelen we weer als makke schapen de werkstress bubble in. We houden met z’n allen een systeem in stand waarvan we weten dat het schadelijk is voor ons welzijn, schadelijk voor onze gezondheid, schadelijk voor de gezondheid van de business en zo kan ik nog wel even doorgaan. Economische groei en een positieve carrière curve is belangrijker dan een gezond stress arm bestaan. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat de economie zowel op macro als op micro niveau echt gaat groeien als je mensen laat doen waar hun hart echt van in de fik vliegt.  Vraag mensen op kantoor maar eens naar hun privé situatie en je weet niet wat je meemaakt. De meeste collega’s krijgen een hele andere gelaatsuitdrukking als je naar hun kinderen vraagt of naar andere zaken waar ze privé echt blij van worden. Als je mij naar mijn werk vraagt, dan gaan mijn ogen nog meer glimmen en krijg ik nog meer energie. Hoewel ik als een redelijk blij ei door het leven hobbel, word ik extra blij als mensen oprecht geïnteresseerd vragen naar wat voor werk ik doe.

Te veel mensen zitten in een baan waar ze zich niet happy voelen. Helaas is er niet één factor die bepaalt dat we ons niet happy voelen maar het niet happy zijn in je job is in mijn optiek wel de nummer één trigger voor werkstress. Heb je jezelf wel eens de volgende vragen gesteld ? Is de relatie met mijn leidinggevende goed ? Is de relatie met mijn collega’s oké ? Acteert mijn werkgever conform mijn normen en waarden ?  Word ik gewaardeerd voor mijn werk ? Draagt mijn werk bij aan mijn persoonlijke groei ? Kan ik mijn kerncompetenties inzetten in mijn functie ? Kan ik mijn potentie volledig benutten ?

Wat is jouw antwoord als ik je vraag wie je bent ? Om maar direct heel duidelijk te zijn, het interesseert me helemaal geen moer welke rol je vervult. Nee, ik wil weten wie je bent. Ben je je bewust van wie je bent ? Om echt bewust te kunnen zijn van je omgeving zul je je eerst bewust moeten zijn van wie je zelf bent. Je kan pas echt de regie pakken in het leven als je weet wie je bent en wat je echt wil. Als je weet wie je bent en wat je wil, kun je ook keuzes maken die goed voor jou zijn. Als je keuzes maakt die passen bij wie je bent en wat je wil dan haal je het maximale rendement uit je kerncompetenties. Als je je bij je initiële keuze niet laat leiden door status maar door wie je bent en wat je echt wil dan heb je veel minder stress en in de long run is de impact van jouw prestatie vele malen hoger. Sterker nog, het zou je zomaar als collateral advantage, status op kunnen leveren als je vanuit je authentieke ik, je potentie maximaal benut.

Tot slot zou ik de bedrijven in Nederland uit willen nodigen om minimaal 25% van hun processen en procedures te schrappen. Ga eens serieus met de stofkam door al je processen en procedures. Wat denk je dat er gebeurt als je de stofkam werkelijk toepast ?  Zal de productiviteit toe- of afnemen ? Zal het ziekteverzuim toe- of afnemen ? Wordt de organisatie wel of niet wendbaarder ? Komt er meer of minder ruimte voor creativiteit en innovatie ? Geloof me dat ik nog wel 10 vragen kan noemen die je jezelf kunt stellen. Dan heb ik het over vragen die bevestigen dat je er niet slechter van gaat worden als je de stofkam toe gaat passen. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat je al heel wat werkstress wegneemt als je minimaal 25% van de processen en procedures durft te schrappen. Organisaties worden te veel gerund vanuit verkramping en zucht naar controle.

We houden mensen maximaal verantwoordelijk zonder ze de daar bijbehorende vrijheid te durven geven. Op deze manier heb je geen regie over je verantwoordelijkheid. Deze spagaat levert enorm veel werkstress op. Als we echt werkstress terug willen dringen dan zullen zowel werkgevers als werknemers aan de bak moeten en keuzes moeten durven maken die ze niet eerder hebben durven maken. Ontdek dat de wereld buiten de bubble velen malen mooier en groter is dan de wereld in de bubble.

Mijn moeder belt me rustig zes keer op een dag. Als ik dan bij de zesde keer opneem, zegt ze steevast “Cor, als ik bel dan moet je opnemen”. Mijn reactie is steevast “ma ik moet met alle respect geen ene malle moer. Bovendien moet ik ook af en toe een beetje werken, begrijpt u”‘. Na dit standaard openingsritueel hebben we doorgaans een goed gesprek.